|
[[Apamduööt:Adolf Hitler cropped restored.jpg|thumb]]
'''Adolf Hitler''' (20 Pɛnëŋuan 1889-30 Pɛnëŋuan 1945) eeyee aŋiɛcwëlbääny de Germani ku eeyee bɛ̈ny de akutguirmiir Nadhi ku Bɛ̈nyluɔitueŋ de Germani jäl 1933 gutcï 1945. Keye bɛ̈nyriɛl, Hitler acë Tɔŋ Pinynhom de Röu gɔɔc në Yïrup, yenakë Hitler ku kuumëmiir Nadhi acë näk 19.3 tïmëtïm kɔcbaai ku maabuuth de tɔŋ, nɔŋic thuumëkuat de tëcit 5.5 tïmëtïm de Jeeu, Jiptheeth, ku akuut kɔ̈k. 28.7 tïmëtïm kɔcbaai ku apuruuk aacë thou në tɔŋ apuruukic në Yïrup. Eeyee tɔŋ cï kɔc juecbëtɛɛm nɔ̈k thïn në wëlthɛɛrëraaniic ëbɛ̈n.
Hitler acï dhiëëth në Authtriya ku acï muuk tëthiääk ke Linth [Linz]. Yen acë lɔ Germani në 1913 ku thɛɛr tënë akutëriɛl Germani në Tɔŋ Tueeŋ Pinynhom. Yen acï kuaany ye bɛ̈ny de akutguirmiir Nadhi në 1921. Gɔ̈c në 1924, acï kɔc juëc rötmät Hitler, wët cï yen gɛ̈mgɛ̈n de Berthailleth nyieny ku ɣäthtueŋ pan-Germanithm, ku alei-Themanithm ku alei-duotebaaiebɛ̈n. Në 1932, akutguirmiir Nadhi eeyee akutguirmiir cï cueet ye dïtbëtɛɛm në Reichthtag [Ɣönëlööŋ] de Germani, ku Bɛ̈nymacbaai Paul von Hindenburg acë Hitler kuany keye Bɛ̈nyluɔitueŋ në 30 Pɛnëtök 1933. Kaamthiok thokde, Reichthtag acë Lööŋ Luɔimɛc de 1933 looi, cɔk Hitler ye bɛ̈nyriɛl de Germani.
Hitler ee wïc "lebenthraum" (launhom) tënɔŋ kɔc Germani në Pabak Yïrup. Yen acë kɔc Germani ben yɔ̈ɔ̈k bïk dhɛŋ kiith thɔ̈ɔ̈th, ku në 1 Pɛnëdhoŋuan 1939, dɔm Poland, lepaat në Beritain ku Pranth tɔŋ lueel tënɔŋ Germani. Në Pɛnëdhetem 1941, Hitler acë thiok në dɔm de Thobiet Yunion. Thökde 1941, akutëtɔŋriil de Germani ku pamaac meriil Akthith de Yïrup acë tëdït ë Yïrup roocic kekë Parut Apirïka. Ŋot thökde, weet akëckï lëu bïk Thobiet Yunion tiam, ku Amatnhom Pawut acë lɔ tooŋ në bäk dä, Germani acë gum näkajuɛc cinyetiam. Në nïn thök de tɔŋ, wäär Thɔ̈r de Berlin në 1945, Hitler acë nyanëmɛthde në run juëc, Eva Beraun, thiaak. Niin lik karou le në 30 Pɛnëŋuan 1945, kek karou acë rötnɔ̈k kepɛc ku guupken acï cuony.
|
