Käwääc kɛmke dhuɔ̈ɔ̈k ke "Yɛ̈c"

Content deleted Content added
Dinkawiki (abëjaamic | aamioc)
No edit summary
Dinkawiki (abëjaamic | aamioc)
No edit summary
Giɛɛt 1:
[[Apamduööt:Multiple rotavirus particles.jpg|thumb]]
Yɛ̈c (tɛ̈dë kacɔl ciith, cïth walä yïsääl thoŋ Jur) ee kënë nhomräm ye raan la rool ciënh cït pïu tëcït kënë yic diäk në akältök. Yɛ̈c ee rël nïn lik ku ee tuöl döupïuguöp (dehydration) rin ye ciith guöp jiic pïu. Kïttuany ë döupïuguöp aa röt gɔɔc nyuin dɛ̈l ku anyiɛɛny mukërɔt. Kënë ee rɔt dhiɛl agut cï dhukpiny laac, gɛ̈r dɛ̈l rot, abuthbuth puöu ku rëël aluärä të le yen yiëc. Cënh cie kɔ̈u ril ku la wawau tënë mïth thuët acie yɛ̈c.
Kënë yɛ̈c lac bɛ̈i awuɔk ë cïïn wɛ̈t ee mayiël, kämluöökkömluöök, walä alur---nhomräm kënë acɔl aremyɛ̈c kek cïïn. Awuɔɔkä aye kek gopic të cï raan miëth walä pïu cï liääp kek ciëth lööm, walä go raan wuɔɔk tënë raan dɛ̈t nɛ̈k yïsääl. Yɛ̈c ee yic diäk: yäc pïu kaamcek, yɛ̈c riɛm kaamcek ku yɛ̈c ŋër(rëël nïn thiärkuŋuan). Yɛ̈c pïu kaamcek alëu bï ya awuɔɔk kolɛra, na cok alɔn cï kolɛra kɔc ye dɔm bɛ̈i cï nhiim latueŋ yiic. Na tɔ̈ riɛm yïsäälic ka aye cɔl yɛ̈criɛm (dysentery). Tuɛnytuɛny kök cï kɔc ye ɣook aa yɛ̈c cɔl abuɔ̈.
Yɛ̈c abï gël tök kamken; guiërpiny, dëkdëk pïu cïn yiic acuɔl (pïu path) ku cau cin adaracuɔl (thabun). Thuɛ̈tmith pɛ̈i kadhetem letueŋ ku tuöm mïth agëltuany(vaccination) mayiel cɔl rota abï dhiɛl them. ‘Caaramile’---awanmulo ku sukar cï buut pïu dëkdëkic---ee yen döcde. Abuup kuatyöm (zinc tablets) abï dek aya. Döc kä acï thɔ̈ɔ̈ŋ lɔn cï kek meth timëtim 50 kony run 25 wär cï jäl. Na näk yɛ̈c kɔc ka abï dhiɛl them bï kɔc ya cam mïïth mit ku mïth thuɛ̈t abï latueŋ ka thuɛ̈ɛ̈t. Na liu caaramile ye ɣaacwei geu, ka abï buut baai e path. Kɔc cï yɛ̈c yiëc thïn, wal ku pïu dhie ye tuɔm rälic abï tääu. Yɛ̈c juëc aye lëu pïu cï liäp kek awai ku sukar kuaan ye dek kɔc thookä ë path. Wal kämluöök nök(antibiotics) na cɔk alɔn cï kek ye lac dek abï gäm kɔc nɛ̈k yɛ̈nyriɛm, kɔc cï ayɔnguöp hetnhial, kɔc nɛ̈k yïsääl të keny kek, ku kɔc neŋ ciɛ̈nhdenic kämluöök wäla alur (parasites). Wäl cɔl loperamaite aa kɔc kony bï la rool dhuökpiny tënë kɔc cï yɛ̈c yiëc thïn.