Julius Kambarage Nyerere (13 Pɛnëŋuan, 1922 – 14 Pɛnëthiäär, 1999) ee ye aŋiɛcwëlbääny (raan akuma) Tanzania cï Tanzania kaŋ mac wär ku ee ye cï Tanganyika kaŋ mac aya, dↄm thok ruön 1960 ɣet wär jↄl yen muöl luↄi ruön 1985.

Julius Nyerere
Prime Minister of Tanganyika (en) Translate

Pɛnëdhoŋuan 2, 1960 - Pɛnëdhiëc 1, 1961
← no value
Prime Minister of Tanganyika (en) Translate

Pɛnëdhiëc 1, 1961 - Pɛnëtök 22, 1962 - Rashidi Kawawa (en) Translate
President of Tanganyika (en) Translate

Pɛnëthiäärkurou 9, 1962 - Pɛnëŋuan 26, 1964
1. President of Tanzania (en) Translate

Pɛnëthiäär 29, 1964 - Pɛnëthiäärkutök 5, 1985
← no value - Ali Hassan Mwinyi (en) Translate
chairperson of the Organisation of African Unity (en) Translate

Pɛnëthiäärkutök 12, 1984 - Pɛnëdhorou 18, 1985
Mɛŋitho Hɛila Mariɛm - Abdou Diouf (en) Translate
Pïïr
Dhiëth Butiama (en) Translate, Pɛnëŋuan 13, 1922
Pamacgëtpiny Tandhania
Place of death London (en) Translate, Pɛnëthiäär 14, 1999
Manner of death natural causes (en) Translate (leukemia (en) Translate)
Family
Spouse Maria Nyerere (en) Translate  (Pɛnëtök 21, 1953 - Pɛnëthiäär 14, 1999)
Relative
Education
Educated at Makerere University (en) Translate 1947) Diploma in Education (en) Translate
University of Edinburgh (en) Translate 1952) Master of Arts (en) Translate : piöcmääcëkäŋ, history (en) Translate
University of Fort Hare (en) Translate
Languages spoken, written or signed English (en) Translate
Swahili (en) Translate
Luoi
Luoi linguist (en) Translate, aŋiɛcwëlbääny, translator (en) Translate, writer (en) Translate, educator (en) Translate ku teacher (en) Translate
Notable work Arusha Declaration (en) Translate
Award received
Movement Ujamaa (en) Translate
Feast day
October 14 (en) Translate
Military service
Conflict Uganda–Tanzania War (en) Translate
Belief
Religion or worldview Catholicism (en) Translate
Member of political party Tanganyika African National Union (en) Translate
Party of the Revolution (en) Translate
Nyerere, 1965

Nyerere ee ye dhiëth Tanganyika ku wun acↄl Nyerere Burito (1860 – 1942). Wun ee ye alamïthith ee kↄc cↄl Zanaki. Nyerere ee ye cï kök rinken athɛ̈ɛ̈k [honorific] thoŋ Kiswahili yic cↄl Mwalimu wala raanpiööc londen ɣↄn cï kaŋ ya looi tεwär ŋuↄt këc yen lↄ wëlëmiir yic. Tεdɛ̈t, ee ye bεn cↄl ala Baba wa Taifa (wun baai [Father of the Nation]). Ruön 1954, Nyerere acï yecin mat kek kↄc kɔ̈k bïk “Akutmɛ̈tic kↄc Africa tɔ̈u Tanganyika” guöt piny. Akut kënë ee yen ye tëk Tanganyika thok bei bï ya baai rot.

Ruön 1967, wär cï yen tɛ̈ ye kↄc Africa kɛ̈ken ram thïn tïŋ, Nyerere acï Löŋ Arusha bɛ̈n bɛ̈i bei. Löŋ kënë yen cï kɛ̈k ke wïc ujamaa (aye war yic bï yaa macthok/römröm) gɔ̈t thïn. Ujamaa ee yen ye cï lööŋ Nyerere bɛ̈n thiɔ̈ŋ. Lɔ̈ɔ̈ŋke acï baai bɛ̈n cↄl aŋɔ̈ŋ ku bïkɛ̈ cuëër ku liu kɛ̈ye ɣaac wei. ɣↄn puↄc ruön 1970 rot gↄl, Nyerere acï kↄcken tiët baai bɛ̈n tooc bïk kↄc juëc apεi bɛ̈n la ɣäth duum ye kↄc kuööt nhïïm thïn riεl. Wën cï kↄc baai kɔ̈u bɛ̈n jai, bɛ̈ɛ̈iken acï kek bɛ̈n ya cuöny. Kënë acï kↄc bɛ̈n cↄl aduër cↄk höc baai ku acï baai bɛ̈n cↄl aye tïït mïïth ye yen jal kony bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k.

Ruön 1985, ka cï baai jal kaŋ mac ruön thiarrou ku tɛ̈ kac, Nyerere acï bääny bɛ̈n puöl ku yïk raanden kuεny këde ciεnde cↄl Ali Hassan Mwinyi. Nyerere acï Tanzania bɛ̈n nyäŋ piny ka ye pan tök kam bɛ̈ɛ̈i ŋɔ̈ŋ nyïn apεi ku arëër ka ke tït kuↄny tεne bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k pinynhom. Kεya, Julius Nyerere ee raan ŋuↄt ye këde kↄc nɔ̈k jam Tanzania. Thöny Chama Cha Mapinduzi acï bɛ̈n muk run kadhiëëny kɔ̈k ɣet 1990. Acï jal bɛ̈n thou tuεny cↄl tuanykaar riεm gen cↄl London ruön 1999.