Amuöŋlith

Amuöŋlith ee län thin beerwal ye yök Apirïka Pacuolic, Paguötic ku Pabakic;  ku apεi kaam ë lɔ̈k Thudän Paguöt, Kemerun, Aŋola ku Tandhänia na cɔk alɔn tɔ̈ kɔ̈k Apirïka Paguöt. Yeen ee län-beerwal koor papot ku abɛ̈k mɛ̈cthook ŋic thook aa 12. Amuöŋlith adöt 32-42cm bɛ̈rkɔ̈ude jɔɔk ye kët, ku thiεkde ee 3.5-9Kg. Ŋuut aa dït amääth tënë miör. Yeen ala tuŋ ciek ku abär ë këcït 5cm ku aacï thiaan nhïm yiic. Abɛ̈k mɛ̈cthook aa nyooth tëk thokden ë kït yiic.

Yeen ee län aköl. Amuöŋlith ee län tïrnhom ku ee rot thiaan ku yeen ee rot wiεth ruor thook. Keek aacath ke ye ŋuöt muɔɔr ku tä ye kë thɔ̈ŋ yic acït 0.004-0.008Km2 dïtde. Amuöŋlith ee rot muk thεl cï lööny piny,ku yïth ë tiim ku yɔ̈ɔ̈k ku pät tiim. Macthok ee ya yith-tök kektök ku rëër ke ye nyin rou bï tεεm ë ruöön yic. Kaam kööliëc acï thɔ̈ɔ̈ŋ ke ye pɛ̈i 4-7. Aa dhiëth ruöön yic ëbën na cɔk alɔn ye akuën dhiëth dhuk piny muöi. Nyuëth-thok ee rot looi pɛ̈i ka 2.5-3.

Täden ë ciεεŋ ala yic ruɔr tɛ̈k thook ku ë lɛ̈i yiëk atiëp. Na cɔk alɔn cï ye lelthok ke cïn diεεr thin-nyɔɔt, ë kɔc Akutpiny ëbën tënë Gël käk pinynhom ku kany-yök, Amuöŋlith ee rëër ke diεεr ë rin aayɛ̈p wïc ë rïŋ lääi täden ciεεŋ.